دانشگاهی که به جامعه می اندیشد
به نام خداوند جان و خرد
دانشگاهی که به جامعه می اندیشد
ماندانا تیشه‌یار
معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی
در هفته نخست آبان ماه ۱۴۰۴ دانشگاه علامه طباطبائی میزبان دو همایش بزرگ بود که از ماه ها پیش برای هر یک از آنها توسط استادان و دانشجویان این دانشگاه، برنامه ریزی های مفصلی انجام شده است. دومین همایش ملی وضعیت اجتماعی ایران به همت دانشکده علوم اجتماعی و همایش بین المللی سرمایه گذاری و تامین مالی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی به همت دانشکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شدند.
این دو همایش بزرگ، نمایش دهنده بخشی از مجموعه رویدادهای علمی هستند که به مناسبت های گوناگون در دانشکده ها و پژوهشکده های این دانشگاه هر هفته برگزار می شوند. تنها در دوره پس از جنگ ۱۲ روزه، ۱۴ نشست حل مشکلات کشور با حضور استادانی از دانشگاه های گوناگون و دیپلمات ها و مدیران ارشد از دستگاه های اجرایی، در این دانشگاه برگزار شده و توصیه های سیاستی برآمده از دل این نشست ها، به نهادهای تصمیمگیر مربوطه فرستاده شده اند.
موضوعات این توصیه های سیاستی شامل مسایل گوناگون از جمله، راه های افزایش تاب آوری اجتماعی به ویژه در میان گروه های آسیب پذیر، روش های اصلاح سیاست های پولی و بانکی در دوران پساجنگ، راه های تامین امنیت غذایی در شرایط بحران، اصلاح روش های اجرای سیاست بازگشت مهاجران افغانستانی، سناریوهای پیش روی سیاست خارجی در برابر مکانیسم ماشه، راه های متنوع سازی منابع درآمدی دانشگاه ها، راه های تامین منافع ملی در قبال پروژه راهگذر زنگزور و دیگر موارد بوده است.
آنچه که سبب می شود تا اعضای خانواده دانشگاه علامه طباطبائی (شامل استادان، دانشجویان، پژوهشگران، کارشناسان و مدیران) کوشش کنند تا در حل مسائل کشور سهم خود را ایفا نمایند، رویکرد کلان حاکم بر اهداف و برنامه ها در بزرگترین دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی در کشور است که وظیفه خود را، کمک به توانمندسازی جامعه و یاری به نهادهای سیاستگذار برای تامین منافع ایران تعریف کرده است. این بدان معناست که اگرچه آموزش، پژوهش، کارآفرینی، تولید دانش و خلق ثروت همگی از اهمیت در این دانشگاه برخوردارند، اما آنچه که به همه این کوشش ها معنا می بخشد، یافتن راه حل هایی برای برطرف کردن مشکلات موجود در جامعه و کمک به سیاستگذاران و تصمیمگیران در راهبری جامعه به سوی بهزیستی است.
نمونه ای از این رویکرد حل المسائلی در میان دانشگاهیان را می توان در محورهای اصلی همایش وضعیت اجتماعی ایران که به یاری سازمان امور اجتماعی کشور و شمار زیادی از نهادهای مدنی و رسمی برگزار شد، دید. بحث هایی در زمینه های گوناگون، از راه های دستیابی به انسجام اجتماعی و وفاق ملی گرفته تا بررسی تحولات سبک زندگی ایرانیان و مسایل جمعیتی و آمایش سرزمین، از تاثیر تغییرات اقلیمی و تحولات اقتصادی بر جامعه گرفته تا وضعیت گروه های آسیب پذیر و شرایط سالمندی در جامعه ایران و از مسایل زنان و مهاجران گرفته تا راه های حکمرانی خوب در عرصه اجتماعی، زمینه ای را فراهم آورده اند که جامعه شناسان، استادان علوم سیاسی، اقتصاددانان و دیگر دانشمندان و پژوهشگران از دانشگاه ها و موسسات پژوهشی سراسر کشور در کنار نمایندگان نهادهای دولتی و سازمان های مردم نهاد به بحث و تبادل نظر بپردازند.
نمونه دیگر از رویکرد حل المسائلی در این دانشگاه را می توان در شیوه برگزاری همایش راه های تامین مالی و سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی دید که کوششی حاصل همکاری میان یک دانشگاه علوم انسانی با بخش صنعت برای حل مسایل مبنایی کشور است. می دانیم به علت تحریم های بین المللی، سالهاست که با کمبود سرمایه گذاری در این صنایع روبرو هستیم. دانشگاه علامه با برگزاری این همایش، می کوشد تا با رویکردی میان رشته ای از سه منظر حقوقی، اقتصادی و مدیریتی، به شبکه سازی میان شرکت ها، صندوق ها، بانک ها و نهادهای دارای سرمایه از یکسو و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از سوی دیگر بپردازد و نقش پُر اهمیت پل میان این دو بخش را ایفا نماید.
در واقع، رویکرد برگزارکنندگان این همایش ها، تنها توصیف شرایط موجود نیست، بلکه کمک به اصلاح امور و بهبود شرایط زیست مردمان این سرزمین است. امروزه جامعه ما نیازمند بهروزی و شادکامی ست و سخنرانی هایی که در این همایش از سوی استادان و دانش پژوهان ارایه شده اند نیز به خوبی نشان می دهند که تا چه اندازه کوشش شده تا راه حل هایی را در این زمینه ها ارایه دهند. و این دقیقا همراستا با اولویت نخست دانشگاه ما در دوران کنونی ست که «مساله ایران» و کوشش برای پایداری جامعه ایرانی را در صدر برنامه های خود جای داده است.
به این ترتیب، توصیه های سیاستی که از دل گفتگوهای علمی در این همایش ها به دست خواهند آمد، نشان خواهند داد که چگونه دانشگاه به عنوان نهاد اندیشه ورزی، می تواند در بهبود شرایط زیست اجتماعی تاثیرگذار باشد و با تربیت پژوهشگران و متفکرانی که دغدغه اصلاح امور را دارند، نقش «اتاق فکر جامعه» و رابط میان مردم و نهادهای اجرایی را بازی کند. در روزگاری که دغدغه های اجتماعی و مشکلات اقتصادی و مصائب سیاسی پُرشمارند، دانشگاه می تواند با تعریف کارویژه های تازه برای خود، تبدیل به فرصتی برای به کارگیری دانش و تجربه برای یافتن راهکارهای خرد و کلان، و نجات جامعه از ورطه مشکلات باشد.
سروش
نظر شما :