کارگاه اخلاق در پژوهش ویژه تعلیم داوری

کارگاه اخلاق در پژوهش ویژه تعلیم داوری که برای نخستین بار در دانشگاه برگزار گردید مورد استقبال مشارکت کنندگان قرار گرفت.  این کارگاه در روز نخست با حضور و سخنرانی آقای دکتر داود حسین پور دبیر کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علامه طباطبائی آغاز به کار کرد. در ادامه خانم دکتر لیلا افشار، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص اخلاق پزشکی بحث های مربوط به اصول اخلاقی در پژوهش با آزمودنی انسانی را مطرح کرد. خانم دکتر مهشید صفایی کارشناس کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علامه طباطبائی وضعیت اخلاق در پژوهش ایران، اهمیت پژوهش اخلاقی در دانشگاه، سیاست ها و آیین نامه های مربوط به کارگاه اخلاق در پژوهش را بیان کرد و تاریخچه فعالیت های ۵ ساله کمیته اخلاق دانشگاه و تجربه داوری های موراد درخواستی کد اخلاق چالش ها و مشکلات را  در کنار شیوه صحیح درخواست کد اخلاق تشریح کرد.

روز دوم کارگاه با حضور و سخنرانی آقای دکتر حسین اصلی پور مدیر پژوهشی معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو پژوهشگر متخصص کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علامه طباطبائی آغاز شد. خانم دکتر فاطمه بهمنی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو متخصص اخلاق پزشکی کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علامه طباطبائی روش ها و تکنیک های داوری را آموزش داد. آقای دکتر محمدهادی میرشمسی عضو حقوقی کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علامه طباطبائی نیز به عنوان آخرین مدرس این کارگاه دو روزه موضوع مالکیت فکری در پژوهش های علوم انسانی – اجتماعی را به صورت مشارکتی به بحث گذاشت.

لازم به ذکر است هدف کمیته اخلاق احترام به کرامت ذاتی اختیار و آزادی انسان ها، نفع رسانی و جلوگیری از ایراد ضرر، عدم تبعیض علیه اشخاص یا گروه های خاص، اجرای عدالت و امانت داری، توزیع عادلانه فواید و ضررهای احتمالی پژوهش برای افراد شرکت کننده موجودات زنده و محیط زیست، حفظ اطلاعات و اسرار شرکت کنندگان، احترام به حریم خصوصی و حقوق شهروندی، احترام به تصمیمات آگاهانه افراد برای شرکت در پژوهش و پرهیز از هرگونه اجبار و تهدید برای مشارکت کنندگان است.

دریافت کد اخلاق برای پژوهش هایی با موضوعات خاص همچون  الف - حریم خصوصی، مقدس، استرس زا، واکنش عاطفی ایجاد می کنند: مسائل جنسی، کودک آزاری، خشونت خانگی، مرگ، سقط جنین، اعتقادات مذهبی ب ـ ترس آور: آشکار شدن اقدامات انگ آور و مجرمانه: مطالعه درباره رفتارهای فرهنگی، رفتارهای غیرقانونی (اعتیاد، قتل، اقدام به تجاوز پ ـ موضوعات همراه با تهدید سیاستی امنیتی: جدال ها و تعارضات اجتماعی الزامی است و در صورت نداشتن کد اخلاق مجری طرح دچار مشکلات و حتی سو رفتار پژوهشی خواهد شد.

درخواست کد اخلاق می بایست پیش از شروع بخش اجرایی پژوهش باشد در غیر اینصورت تخلف پژوهشی به حساب می آید و قانون دانشگاه برای جلوگیری از این مساله مهلت زمانی یک ماه پس از تصویب طرح نامه در شورای تخصصی گروه علمی است. استاد راهنما در پایان نامه و رساله به عنوان پیشنهاد دهنده اصلی و مسئول حقوقی است در نتیجه حفظ استانداردهای علمی و  رعایت اصول اخلاقی در پژوهش به عهده ایشان است.

این کارگاه سی و سومین کارگاه اخلاق در پژوهش دانشگاه از سال ۱۳۹۷ تاکنون بوده است و کمیته اخلاق در پژوهش در نظر دارد که دوره های بیشتری نیز در آینده برای مخاطبین دیگر برگزار کند.