گردهمایی مجازی"نقش علوم انسانی در پژوهش و فناوری"

به گزارش عطنا، به نقل از روابط عمومی دانشگاه علامه‌طباطبایی، گردهمایی مجازی «نقش علوم انسانی در پژوهش و فناوری» به میزبانی دانشگاه علامه‌طباطبایی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه‌های برتر مجری رشته‌های علوم انسانی، ۲۶ آذر ماه در پایان هفتۀ گرامیداشت پژوهش و فناوری برگزار شد. محورهای این گردهمایی، میزگرد نقش علوم انسانی در رویارویی با بحران‌ها، شیوه‌های دانشگاه‌ها در کمک به حل مسائل کشور، معرفی چهره‌های ماندگار در حوزه علوم انسانی و معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان برتر و فعال در حوزه علوم انسانی بود.

دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این گردهمایی گفت: علوم انسانی در تمام دنیا، مبنای رشد و توسعۀ جوامع و به خصوص تربیت نیروی انسانی عالم و تاثیرگذار بوده است.

وی ادامه داد: در ایران، سابقۀ توجه به مباحث علوم انسانی دیرینه است ولی در مدل های جدید طبقه بندی علوم در محیط های دانشگاهی به طور شایسته به این علوم توجه نشده است. البته حضور و نمود شخصیت های عالم و دانشمند در این زمینه، چراغ های آن را درخشان نگه داشته است.

دکتر غلامی افزود: جمعیت زیادی از نسل جوانمان در حوزه تحصیلات علوم انسانی فعال هستند. از باب داشتن ظرفیت انسانی در کشور ظرفیت بسیار بالایی را در اختیار داریم. آنچه مهم است سیاست‌گذاری‌ها و پیشبرد اهداف راهبردی کشور در حوزه علوم انسانی است که لازم است تدابیر دقیق‌تر و قوی‌تری برای توجه بیشتر به این حوزه از دانش که زیربنای توسعه همه جوامع بوده، است و خواهد بود، مدنظر قرار گیرد.

وزیر علوم در ادامه دستاوردهای حوزه علوم انسانی در ایران را بسیار قابل توجه توصیف و تصریح کرد: در تولید علم و انتشار آن در منابع علمی داخلی و خارجی تلاش‌های مستمر و موفقی داشته‌ایم. در سال‌های اخیر اساتید و محققان کشورمان در مراکز مختلف علمی به نسبت قابل توجهی توسعه و ترویج یافته‌های علمی خودشان را انجام دادند و موفقیت‌های خوبی را از این بابت به دست آوردند. تأکید و توجهی که در کشور ما به بحث‌های نظریه‌پردازی بوده و هست ایجاب می‌کند که بیش از گذشته به این موضوع توجه بشود.

وزیر علوم درباره ترویج کرسی‌های آزاداندیشی هم تصریح کرد: عوامل و موانع در مسیر این کرسی ها باید شناخته شوند و به طریق منطقی از سر راه برداشته شوند تا این فضای گفتمانی به عنوان زمینه توسعه و نیز مشوق نسل جوان برای ورود به مباحث نظری در حوزه‌های علوم انسانی مورد توجه و بهره‌برداری قرار بگیرد.

او خاطرنشان کرد: در زمینه‌های مختلف علوم انسانی در بخش‌های مختلف خوشه‌های علمی گروه‌های علمی تشکیل شده است و به دستگاه‌های مختلف از جمله دستگاه‌های دولتی مشاوره‌ها و مطالعات و نتایج بررسی‌ها را منتقل می‌کنیم که دانشگاه علامه طباطبائی یکی از دانشگاه‌های فعال و تأثیرگذار بوده است. خوشه‌های اقتصاد کلان در دانشگاه تهران، خوشه سرمایه‌ اجتماعی در دانشگاه اصفهان، خوشه پولی و بانکی و همچنین رسانه و ارتباطات در دانشگاه علامه طباطبائی، جزو مواردی است که می‌توان از این گروه‌های علمی نام برد.

دکتر غلامی همچنین درباره چهره‌های ماندگار و شخصیت‌های برجسته علمی در حوزه علوم انسانی نیز اظهار کرد: باید شاخص‌های ارزیابی ویژه این حوزه را برای‌شان در نظر بگیریم. این ضرورتی است که خود اساتید در حوزه‌های علوم انسانی می‌توانند و انتظار است به آن کمک کنند.

وزیر علوم در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد: در جمعیت بزرگ علوم انسانی، استادان و اندیشمندان حوزه علوم انسانی ظرفیت های زیادی داریم و قطعاً توجه و حمایت از طرف مجموعه‌های علمی می‌تواند جریان قوی و مستمری را به سمت بالندگی در این حوزه فراهم کند. امیدواریم روزی در آینده فرا برسد که در نشست‌های تخصصی استادان در کنار دانشجویان جوان زمینه‌های گسترده از افق‌های پیش رو را در حوزه‌های علوم انسانی باز کنند و ما در تاریخ یک بار دیگر شاهد شکوفایی بیش از پیش در حوزه علوم انسانی باشیم که قطعاً برای مدیریت جامعه به آن نیاز شدید و وافر داریم.

حجت الاسلام و المسلمین رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها گفت: وقتی علوم انسانی ما بناست انسان را بشناسد و بشناساند، طبیعتاً آنچه که به عنوان پیش فرض‌های هر دانشی مطرح است و در عرصه علوم انسانی هم این پیش فرض‌ها به عنوان موضوعی است که مقدمه هر شناخت بعدی محسوب می‌شود.

وی در ادامه افزود: بخشی از علوم انسانی ما نشأت گرفته از مجموعه دانش تولید شده و به بالندگی رسیده در زیست‌بوم فرهنگی، فکری و هویتی خودمان است. بخشی نیز از زمره علوم انسانی است که در محیط دیگری با تمدن و فکر و فرهنگ دیگری متولد شده، رشد پیدا کرده به کمال و توسعه رسیده است و ما پذیرای آن شدیم.

او با بیان کرد: بخش دوم این نگرانی این است که علوم انسانی ما در حصار و قید پیش فرض‌های تعیین‌شده و به عنوان علم تلقی شده و قطعی محسوب شده در محیط‌های دیگر پذیرفته شود و جسارت یا فرصت خروج از این حصارها و پیش فرضها را پیدا نکند برای اینکه بتواند آن طرح‌های نو و جدید را طرح کند، وجود دارد.

وی با بیان اینکه شاهد هستیم در علوم قطعی و پوزیتیویستی مانند پزشکی، یکباره فرضیه‌های جدید مطرح می‌شود، نظریه می‌شود و بنیاد نظریه‌های قبلی را به هم می‌ریزید، تصریح کرد: فیزیک کوانتوم مجموعه فیزیک قبل از خودش را به هم ریخت، در پزشکی محاسبات و موضوعات جدید به یک‌باره مباحثی را مطرح می‌کند.

برای مثال، مجازی شدن این نشست به واسطه یک ویروس ناچیز و خردی است که تمام محاسبات پزشکی را به چالش کشیده است و به نوعی همه پیشرفت‌ها هم فناوری و هم دانش دنبال شناخت مجدد این ویروس و راه‌های مقابله با آن هستند.

حجت الاسلام و المسلمین رستمی تاکید کرد: این اتفاقاتی است که در عرصه علوم اثباتی فراوان اتفاق می‌افتد. پس چه رسد به علومی مانند علوم انسانی که پیش‌فرض‌ها، محیط آزمایشگاهی و محیط تجربی آن بسیار فراتر از محاسبه یک ویروس و به عمر دهه‌ها، قرن‌ها و انسان‌ها باید توجه کند. اینجاست که رسالت سنگین مجموعه دانشمندان و فرهیختگان علوم انسانی ایجاب می‌کند که در این حوزه به تأمل بپردازند.

در ادامه این مراسم، دکتر رحیمی، معاون پژوهشی وزارت علوم: با طرح این پرسش که آیا ماهیت پژوهش در علوم انسانی با علوم دیگر تفاوت دارد یا خیر؟ اظهار کرد: اگر پاسخ این سوال، خیر باشد پس باید تامل کنیم چرا برای انتشار مقالات بین المللی سایر علوم در دنیا موفق بوده ایم ولی در حوزۀ علوم انسانی عملکرد درخوری نداشته ایم؟ در حالی که تعداد رشته های علوم انسانی بیشتر از علوم طبیعی است؟

وی در ادامه راه حلی در این زمینه ارائه داد و تصریح کرد: بسیاری از دانشگاه ها در کشورهای بزرگ، مقالات خود را با زبان کشور خودشان تالیف و منتشر می کنند که نهایتاً در بخش های مختلف ترجمه می شود.

معاون پژوهشی وزیر علوم با بیان اینکه از علوم انسانی در حوزۀ نشر مقالات بین المللی انتظارات زیادی وجود دارد، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه، ما در حوزۀ علوم انسانی، حرف های جدید زیادی برای گفتن داریم، این انتظار وجود دارد که این موارد را در سطح بین المللی هم منعکس کنیم.

دکتر رحیمی در ادامه با اشاره به بحث فناوری این پرسش را مطرح کرد که آیا فناوری های علوم انسانی و علوم طبیعی تفاوت دارند یا شبیه هم هستند؟

او ادامه داد: در علوم انسانی ما این فناوری ها را با عنوان فناوری نرم می شناسیم. اگر فناوری معطوف به محصول باشد، مردم و جامعه از آن استفاده خواهند کرد. حال علوم انسانی در میدان عمل چه محصولی برای مردم و جامعه دارد؟ البته این علوم قطعاً در تصمیم گیری ها و در تصمیم سازی ها نقش مهمی دارند. ولی به نظر من چیزی فراتر از این وجود دارد که لازم است در این زمینه به علوم انسانی جدی تر پرداخته شود.

در پایان این مراسم معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی ضمن گرامیداشت یاد و خاطرۀ شهدای علمی کشور از جمله شهید فخری زاده گفت: جا دارد در این مراسم از جایگاه رفیع این شهدای عزیز یادی کنیم و یادشان را گرامی بداریم.

دکتر دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد: از چهره های ماندگار علوم انسانی کشور، نظریه پردازان، دست اندرکاران خوشه های مشورتی و همچنین واحدهای فناور حوزه علوم انسانی نیز تشکر و قدردانی می کنم.

معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی در پایان ابراز امیدواری کرد: امیدواریم این گردهمایی گام اولیه ای برای تقدیر و بزرگداشت بزرگان علوم انسانی کشور باشد.

تقدیر از برگزیدگان

نظریه پرداز

دکتر محمدرضا ریخته گران (دانشگاه تهران)

دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی

چهره ماندگار

دکتر احد فرامرز قراملکی- دانشگاه تهران – گروه زبان، زبان­­شناسی و ادبیات

دکتر سید علی اصغر میرباقری فرد – دانشگاه اصفهان – گروه زبان، زبان­شناسی و ادبیات

دکتر محمد جعفر یاحقی – دانشگاه فردوسی مشهد – گروه زبان، زبان­شناسی و ادبیات

دکتر محمد تقی ایمان – دانشگاه شیراز – علوم اجتماعی و ارتباطات

دکتر حافظ نیا – دانشگاه تربیت مدرس – جغرافیا، تاریخ و باستان­شناسی

دکتر علی دلاور – دانشگاه علامه طباطبائی – روان­شناسی و علوم تربیتی

دکتر سید مصطفی محقق احمدآبادی (داماد) – دانشگاه شهید بهشتی- حقوق و علوم سیاسی

خوشۀ مشورتی

آقای دکتر هادی خانیکی – خوشۀ مشورتی ارتباطات و رسانه – دانشگاه علامه طباطبائی

آقای دکتر هاشم بت­ شکن – خوشۀ مشورتی پولی و بانکی – دانشگاه علامه طباطبائی

آقای دکتر اسدالله یاوری – خوشۀ مشورتی حقوق شهروندی – دانشگاه شهید بهشتی

آقای دکتر منصور خلیلی عراقی- خوشۀ مشورتی اقتصاد کلان – دانشگاه تهران

آقای دکتر عباس حاتمی – خوشۀ مشورتی سرمایۀ اجتماعی – دانشگاه اصفهان

واحدهای فناور

رتبه 1 - آقای یوسف قاسمی - مدیرعامل شرکتر دادفلامینگو - حوزه فعالیت: حقوقی و ارزشگذاری - دانشگاه علامه طباطبائی

رتبه ۲ - آقای ادریس مظلوم زاده – مدیر عامل شرکت بهین ره­آورد بهبود – حوزۀ فعالیت: سامانه جامع پدافند غیر عامل، مدیریت بحران و امداد و نجات- دانشگاه فردوسی مشهد

رتبه ۳ - آقای علیرضا نجار صراف وندایی – مدیر عامل شرکت پرتو نوین مدیریت ایرانیان – حوزۀ فعالیت: تخصصی حسابداری – دانشگاه تهران